ks. Artur Lipka Większość zagorzałych katolików zapewne zauważyła, że kolorystyka szat księdza zmienia się w zależności od okazji. Szaty liturgiczne są fundamentalnym elementem księdza i jego znakiem rozpoznawczym, toteż ich kolor zawsze mocno rzuca się w oczy. Wiele wierzących osób nie wie jednak, jakie są zależności pomiędzy kolorem szat a okazją kościelną. Jeżeli chcesz uzupełnić deficyt swojej wiedzy, to koniecznie zapoznaj się z naszym artykułem.
Biała szata liturgiczna
Kolory szat liturgicznych to mocno zróżnicowana kategoria. Jedną z najpopularniejszych barw jest jednak biel. Jest to kolor będący synonimem czystości i doskonałości. Nierzadko jest także uznawany za symbol Boskiego triumfu. Szatę w tym kolorze zakłada się wyłącznie podczas najważniejszych kościelnych okazji. Ksiądz przywdziewa tę szatę w dniu Bożego Narodzenia oraz Zmartwychwstania. Biała szata liturgiczna obowiązuje także podczas oktaw tych świąt. Nierzadko jest ona używana również w trakcie Mszy Wieczerzy Pańskiej. Sporadycznie ksiądz może założyć ją na pogrzeb dziecka bądź dorosłego, jeżeli wskazywała na to ostatnia wola zmarłej osoby.
Czerwona szata liturgiczna
Nierzadko spotykaną szatą liturgiczną jest również ta w czerwonej kolorystyce. Jej symbolika jest jednak zdecydowanie bardziej brutalna i przykra niż w przypadku białego wariantu. Czerwony kolor symbolizuje krew oraz ogień, a stosowanie tych szat ma w większości przypadków związek z męczeństwem. Czerwoną szatę liturgiczną stosuje się podczas ważnych uroczystości związanych z Pasją Chrystusa oraz męczeństwem Apostołów. Nierzadko czerwone szaty są zakładane także w przypadku świąt nawiązujących do Ducha Świętego. Barwa ta jest bowiem jego symbolem. Warto pamiętać o tym, że bogato zdobiona szata liturgiczna w czerwonym kolorze nawiązuje do najwyższej rangi kapłańskiej, czyli kardynałów.
Zielona szata liturgiczna
Zielona szata liturgiczna jest zaliczana jako najpopularniejszy i najczęściej spotykany wariant. Szata w tym kolorze ma za zadanie symbolizować nadzieję, odrodzenie oraz młodość. Jej symbolika jest bardzo bogata, jednak szczególnie często jest traktowana jako znak Bożego Miłosierdzia. Używa się ją przede wszystkim podczas standardowych niedzielnych mszy świętych. Z wariantu tego korzysta się zarówno w mszach okresu zwykłego, jak i w Oficjach. Większość osób uważa zieloną szatę za najbardziej podstawową oraz najczęściej utożsamianą z księżami. Jeżeli bowiem nie ma powodu, aby wybrać inne kolory szat liturgicznych, to przeważnie stawia się właśnie na tę opcję.
Fioletowa szata liturgiczna
Relatywnie często spotykaną szatą liturgiczną jest również ta w kolorze fioletowym. Gdy ją widzimy, to w naszej głowie od razu pojawia się termin: roraty. W praktyce spektrum zastosowań fioletowych szat jest o wiele szersze. Opcja ta symbolizuje przede wszystkim umartwienie, smutek oraz żałobę. Jednocześnie może być ona traktowana jako oczekiwanie na nadejście Pana Jezusa. Fioletowe szaty stosujemy przede wszystkim w trakcie Adwentu, jednak możemy je spotkać też w okresie Wielkiego Postu. Fioletowej szaty ksiądz nie nosi jedynie podczas Wielkiej Soboty. W ostatnich latach szata ta jest coraz częściej przywdziewana także podczas mszy za zmarłych. Podobnie wygląda sytuacja, jeżeli chodzi o rekolekcje. Aby poznać wszystkie kolory i zrozumieć ich znaczenie, warto przeanalizować specjalny kalendarz, który rozjaśni potencjalne wątpliwości.
Czarna szata liturgiczna
Większość osób jest utwierdzonych w przekonaniu, że występują jedynie cztery podstawowe warianty szat liturgicznych. W praktyce, szata pod ornatem może mieć jednak zdecydowanie więcej barw. Jedną z nich jest chociażby czerń. Zgodnie z przyjętą symboliką, oznacza ona śmierć, żałobę oraz pokutę. Nietrudno się więc domyślić, że jest ona wykorzystywana przede wszystkim podczas mszy za zmarłych. Choć jest ona spotykana względnie rzadko, to dla wiernych ma bardzo duże znaczenie. Jest bowiem związana z ostatnim pożegnaniem zmarłego i podkreśleniem jego zasług.
Różowa szata liturgiczna
Różowa szata liturgiczna to prawdziwy ewenement w Kościele, jednak istnieje kilka dni w roku, kiedy można korzystać z tego wariantu. Różowe szaty mają za zadanie symbolizować radość oraz nadzieję. Mają więc one relatywnie pozytywny wydźwięk. Różowy kolor szat może być wykorzystywany w 3. niedzielę Adwentu tzw. Gaudete oraz w 4. niedzielę Wielkiego Postu tzw. Laetare. Oznacza to więc, że księdza w różowych barwach można zobaczyć w kościele zaledwie dwa razy w skali roku.
Złota lub srebrna szata liturgiczna
Złote oraz srebrne szaty są dla wielu najbardziej zagadkowymi spośród całej listy. Nie są one bowiem przeznaczone na żadną konkretną okazję, a jedynie mogą zastępować inne szaty – z wyjątkiem fioletowych oraz czarnych – podczas szczególnie ważnych uroczystości. Szaty te są więc zakładane niezwykle rzadko, jednak jeżeli dojdzie do ich użycia, to możemy się domyślać, że mamy do czynienia z wyjątkową i absolutnie niecodzienną okazją. Złoty oraz srebrny kolor symbolizują bogactwo oraz honor.
Kolorystyka szat liturgicznych – co warto wiedzieć?
Choć wiele osób nie zwraca uwagi na kolorystykę szat liturgicznych, to w praktyce mają one olbrzymie znaczenie. Podczas mszy ksiądz może zakładać jedną spośród siedmiu dostępnych opcji, jednak wybór nie jest przypadkowy. Każda okazja kościelna ma bowiem precyzyjnie ustaloną oraz dostosowaną szatę do specyfiki uroczystości. Dzięki temu każda szata symbolizuje coś zupełnie innego i ma zgoła odmienny wydźwięk. Sprawia to, że wszystkie warianty mają w sobie coś unikatowego.
